လႆၢးတႅမ်ႈဝွၵ်း

“မႃးႄလႈႁဝ်းတႅမ်ႈဝွၵ်း”
ပၵ်းပူိင်လႆၢးတႅမ်ႈဝွၵ်းႄတႉၶႃႈေၵႃႈဢမ်ႇႛႉၼမ် ပၵ်းပူိင်ၼႆႉပဵၼ်ၵူၼ်းတမ်းဝၢင်းဝႆႉ ေလႈၶႃႈ ေမႃၸူိင်ႉႚိဝ်ေၵႃႈၶတ်းၸၳတႅမ်ႈႄၼဝႆႉၵူၺ်းဢမ်ႇၸၳႈပၵ်းပူိင်ၶႃႈလႆၢးတႅမ်ႈ ၶႃႈ ပုၼ်ႈ တႃႇၽူႈ ၽုိၵ်းတႅမ်ႈမၳႇၶဝ်ေတႉ - (႑)ႉ တမ်းဝၢင်းတူဝ်ႄမႈ ႉႉႉၵၶင ၸသၺ တထၼ ပၽၾမ ယရလ ဝႁဢႉႉႉ
(႒)ႉ ႁဝ်းၶၳႈတႅမ်ႈလွင်ႈသင်တႅမ်ႈဝၢင်းလူင်းၵႂႃႇလႆၢတူဝ်ေသဢမ်ႇဝႃႈ ေပႃးတူဝ်လိၵ်ႈၼမ် တႃႇၵွင်ႉ ၵႆၢႇၵၼ်ေၵႃႈငႆၢႈလွင်ႈၶၳႈလၢတ်ႈေၵႃႈတဵမ်ထူၼ်ႈတူဝ်လိၵ်ႈႛၵ်းတူဝ်ၼႆၵွၼ်ႇႄလႈ -
ပုင်ႇတႅၵ်ႈ-( ၶူိဝ်းသူိဝ်လႆၢး ဢႆၢႈၸႆၢးႁတ်းႁၢၼ်)
လႆၢးတင်းၸႆၢးတၢမ်းၵၼ်ေလႈဢၢၼ်ႇေၵႃႈငႆၢႈၵမ်းၼႆႉဢဝ်(ႁၢၼ်)ႁဵတ်းတူဝ်တင်ႈေသႁႃ တူဝ်လိၵ်ႈဢၼ်ေတမႃးၵပ်းႝႈဢွၵ်ႇတီႈပွင်ႇလီ ေတမီး- (ၵၢၼ်၊ၶၢၼ်၊ငၢၼ်၊သၢၼ်၊ပၢၼ်၊ၽၢၼ်၊မၢၼ်၊ယၢၼ်၊လၢၼ်၊ဝၢၼ်)လူိၵ်ႈတူဝ်ၵပ်းဢၼ်မီး ႁဵင်းႄလႈ၊မႃးသိပ်ႇပၼ်(ၶူိဝ်းသူိဝ်လႆၢး ဢႆၢႈၸႆၢးႁၢၼ်)မူိၼ်ၼင်ႇ-
႑ႉပွင်ၵၢၼ်မူိင်းႝႈႛိင်းႛိဝ်ႈ
႒ႉတုၵ်ႉၶၢၼ်ၸၳ ၽၳဢမ်ႇၸႆွႈ
႓ႉလူိတ်ႈငၢၼ်ႁတ်း ၶတ်းၸၳတႃႉ
႔ႉၶွတ်ႇသၢၼ်မုိဝ်း ဢွၼ်ယုိဝ်းသုိၵ်း
႕ႉၸူဝ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်း ေတသူၼ်းတႆး
႖ႉလႆႈၽၢၼ်ႄမႈ ယူႇႄၵႈပူိၼ်ႈ
႗ႉသူၼ်ႇမၢၼ်လႆႈ သၢဝ်ၶီႈႁႆႈ
႘ႉၵွပ်ႈယၢၼ်ၸူႉ ၸၳလူႉပိဝ်
႙ႉႉလုၵ်ႈလၢၼ်တႆး ပူိင်းၾႆးပၼ်
႑႐ႉသဵင်ဝၢၼ်ႄတႉ ႄပႉၸၳယိင်း၊
ၸႃႉၵႂႃႇ ႉႉႉႉႉႉ။
(႓)ႉထဵဝ်လိၵ်ႈတူဝ်သုတ်းလင်ၼႆႉႝႈပဵၼ်တူဝ်ဢၼ်မီးတႃႇမႃးၵွင်ႉၵႆၢႇမႃးၵပ်းၼမ်ၼမ်၊ ၼၼ်ႉ ၸင်ႇေတသုိပ်ႇတႅမ်ႈထႅဝ်ထူၼ်ႈသွင်လႆႈငႆၢႈငႆၢႈ။
ေပႃးဝႃႈ - ဢႆၢႈၸႆၢးဢွၼ်ႇ ယႃႇေပတုိဝ်
ဢႆၢႈၸႆၢးဢွၼ်ႇ ယႃႇေပၼူၵ်ႇ
ဢႆၢႈၸႆႆၢးဢွၼ်ႇ ယႃႇေပငၢဝ်ႈ
တူဝ်လိၵ်ႈ တုိဝ်၊ ၼူၵ်ႇ၊ ငၢဝ်ႈ ၼႆႉဢၼ်ေတမႃးၵွင်ႉၵႆၢႇမၼ်းေၵႇေတႉ။
သင်ဝႃႈ - ယႃႇတုိဝ်ႄလႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸႆၢး
ၼႆၸုိင်၊တႃႇေတမႃးၵွင်ႉၵႆၢႇ(ၸႆၢး)ၼၼ်ႉမီးၼမ်၊မူိၼ်ၼင်ႇ(ငႆၢး၊ သႆၢး၊ တႆၢး၊
ၼႆၢး၊ ပႆၢး၊ ၽႆၢး၊ ဝႆၢး၊ ႁႆၢး)ၸႃႉၵႂႃႇၸုိဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ
သင်ဝႃႈ - သၢဝ်တႆးပဵၼ် မွၼ်းႛဝ်ၸၳ။
ၼႆၸုိင်တႃႇၵပ်းၸၳၼၼ်ႉမီး(သၳ၊ ၼၳ၊ ၽၳ၊ လၳ)ၸႃႉၵႂႃႇၸိုဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ႉႉႉႉ
(႔)ႉ ဝွၵ်းပုၵ်ႈၼုိင်ႈၼႆႉ ေပႃးမီးသၢမ်တွၼ်ႈပႃႈၼူိဝ် ၼုိင်ႈတွၼ်ႈသမ်ႉႁႃႈထဵဝ်ၶုိၼ်ႈၼႆၸုိင် ဢၼ်ၶၳႈလၢတ်ႈၶၳႈတႅမ်ႈၼၼ်ႉ ၶၳႈတဵမ်ထူၼ်ႈ ဢိတ်းၼုိင်ႈယူႇယဝ်ႉ၊ ၽွင်းႁဝ်းၽုိၵ်းတႅမ်ႈ မၳႇမၳႇၼၼ်ႉတႅမ်ႈႝႈလႆႈသီႇႁႃႈထႅဝ်ဢွၼ်တၢင်း၊ၵွႆးလွႆးလွႆးၵွႆႈတႅမ်ႈယၢဝ်းယၢဝ်း။
တီႈတႅၵ်ႈ ႉႉႉႉ သူးရႃးဝႃႈလဝ်ႈ
ပဵၼ်ၼမ်ႉၶဝ်ႈ မူိင်းတႆး
ၶိတ်ႇၾႆးသၳႇလုၵ်ႉမႆႈ
တူၵ်းတွင်ႉသႆႈမဝ်းမူၼ်ႈ
ၵဝ်းထူၼ်ႈမူိင်းၵူၼ်းယဝ်ႉ။
ဢမ်ႇၼၼ် ႉႉႉႉၽူႈထတ်းလိၵ်ႈၶဝ်ေဢႃႈ
သင်လီေၵႃႈဢဝ်
ေပႃးမဝ်ၸုိင်ဝႆႉ
ၼႆႉပဵၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းသူၸဝ်ႈ။
သင်ၶဝ်ႈၶွပ်ႇလွၵ်းတႃ
ဢမ်ႇမီးပၼ်ႁႃၸုိင်
ၶမ်ႉၶုိင်သၳၼၳးပပ်ႉ
ၶႃႈယွၼ်းလပ်ႉပႆၢၵမ်ေဢႃႈ။
သင်ဝႃႈဢမ်ႇၶုိတ်းၸၼ်ႉဢၢၼ်း
ယုိတ်ႈယၢၼ်းလူၼ်ႉဢွၵ်ႇပူိင်ၸုိင်
ပုိင်ႈသူင်ႇထုိင်ၽၢၵ်ႇဝႆႉတီႈ
ေၵႃႉပီႈၸႆၢးၼုတ်းေသၵမ်းၶႃႈ။
(႕)ႉ ယႃႇေပဝႆႉပုိင်တႆၢ ထႅဝ်လိၵ်ႈထႅဝ်ၼုိင်ႈၼႆႉေတလႆႈမီးသီႇတူဝ်ႁႃႈတူဝ်၊ ႛၵ်းတူဝ်ဢဝ်သၢင်ႇ ထုၵ်ႇဝႃႈ ထႅဝ်လိၵ်ႈၵူႈထႅဝ်ၼႆႉထုၵ်ႇလီမီးတီႈပွင်ႇၵူႈထႅဝ် ဝွၵ်းမၢင်ၸူိဝ်းၼႆႉေပႃးသုတ်းတွၼ်ႈ လၳတွၼ်ႈၼၼ်ႉၸင်ႇေတမီးတီႈပွင်ႇဢၼ်ႇထႅဝ်လဵဝ်ၵူၺ်းဢမ်ႇႛႉ ေပႃးသုတ်းတွၼ်ႈယဝ်ႉ ၸွင်ႇေတႛႉဢၼ်ၶၳႈလၢတ်ႈဝွတ်းမၢင်ဢၼ်သမ်ႉဢၼ်ႇသီႇႁႃႈဝၼ်း၊ ယင်းပႆႇၸႅင်ႈလႅင်းႛႉ ပွင်ႇဝွၵ်းၸူိဝ်းၼႆႉေတလႆႈဝႃႈပဵၼ်လႆၢးတႅမ်ႈၸၼ်ႉသုင်။ဝွၵ်းထူးတဝ်ႇသၼ်ႇ(႒႐႐႐)ၸုိင်သူိင်ႇလွၵ်းၶၢမ်ႈတႃဢမ်ႇၵွင်ႉဢမ်ႇၵႆၢသၳႇပႃးပႆၢးဝူၼ်ႉႄလႈေပႃးဢမ်ႇလူဢၼ်ႇလီလီဢမ်ႇၶႆႈၸၳ ဝူၼ်ႉတူၺ်းၸွမ်း လုိၵ်ႉလုိၵ်ႉၸုိင်ဢမ်ႇႛႉတီႈပွင်ႇလႆႈငႆၢႈငႆၢႈ။
ၽူႈၽုိၵ်းတႅမ်ႈမၳႇမၳႇၶဝ်ႄတႉလူဝ်ႇတႅမ်ႈဢၼ်ငႆၢႈ ဢၢၼ်ငႆၢႈ၊တီႈပွင်ႇႝႈႛႉငႆၢႈၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။
(႖)ႉ တႃႇပၼ်ၸုိဝ်ႈႛဝ်ေၶႃႈဝွၵ်းၼၼ်သမ်ႉ -
ႁႃႛဝ်ေၶႃႈဝွၵ်းဢွၼ်တၢင်ေသၸင်ႇၵွႆႈတႅမ်ႈဝွၵ်း။
တႅမ်ႈဝွၵ်းဢွၼ်တၢင်းေပႃးၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ ထုၵ်ႇၸၳယဝ်ႉၸုိင်ႁႃႛဝ်ေၶႃႈဢၼ်ႁၢင်ႈလီ ဢၼ်မီႁႅင်းေသတၢင်ႇပၼ်ၸုိဝ်ႈႛဝ်ေၶႃႈ။
ၸုိဝ်ႈႛဝ်ၼႆႉလူဝ်ႇႁၢင်ႈလီမီးတီႈပွင်ႇၵၢပ်းၵၢႆႇၸွမ်းၼုိဝ််ႉဝွၵ်းႁဝ်းယဝ်ႉ၊ေပႃးႛဝ်ေၶႃႈႁၢင်ႈလီ ေပႃးႁၼ်ႛဝ်ေၶႃႈႁၢင်ႈလီၸုိင်ၸၼ်ၸၳၽူႈလူဢၢၼ်ႇၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။
(႗)ႉလူိၵ်ႈႁႃေၶႃႈၵႂၢမ်းႁၢင်ႈလီသွၵ်ႈႁႃေၶႃႈၵႂၢမ်းၶႅမ်ႉလႅမ်ႉလႅပ်ႈလွင်ႈတၢင်းမၼ်ႈၵႅၼ်ႇႛႉပွင်ႇလီ ႝႈဢၢၼ်ႇငႆၢႈသူပ်းယႃႇပၼ်ၶမ်လိၼ်ႉ။
တႅမ်ႈဝွၵ်းၼိုင်ႈပုၵ်ႈယဝ်ႉဢၢၼ်ႇၶုိၼ်းၼမ်ၼမ် ထတ်းၶုိၼ်းၼမ်ၵႃႈႚိဝ်ေၵႃႈလီၵႃႈၼၼ်ႇ၊ ေမးၶုိၼ်း ပိၼ်ႇၶုိ်ၼ်း ထႅင်ႈထႅမ်ၶုိၼ်းၼႆၸုိင်ေတပဵၼ်ဝွၵ်းၶႅမ်ႉလႅပ်ႈလီမႃးယူႇမွၵ်ႈၵႃႈၼႆႉ ၸုိင်ေတပဵၼ်တၢင်းၵမ်ႉထႅမ်တႃႇၽူႈၽုိၵ်းတႅမ်ႈဝွၵ်းပႆၢၵမ်မၳႇၶဝ်ယူး ေမႃဢွၼ်ႇၶႃႈၼႆႉ သင်ဝႃႈၵႂႃႇပဵၼ်ႁႅင်းထႅင်ႈထႅမ်လႆၢးတႅမ်ႈဝွၵ်း ၵႂၢမ်းၸၢပ်ႈလႅပ်ႈတႃႇၽူႈတႅမ်ႈမၳပႆၢၵမ်မၳႇၶဝ်ယူႇ
ၸူမ်းေတႉေတႉၶႃႈယဝ်ႉ ႉႉႉႉႉႉႉႉႉႉ။
{ဢိင်ဢဝ်ၼၳပပ်ႉ{“ၸႆၢးလႅတ်ႇမႆႈ တႅမ်ႈ ၶုၵ်းၸၳလႆႈတႆးၼုမ်ႇ”}ေသပုိၼ်ဝႆႉ။}