လႅင်ႉၸၳ

ၼူၵ်ႉဢၼ်မိၼ်ယူႇၼၼ်ႉပွႆႇမၼ်းမိၼ်ၵွၼ်ႇႄလႈေပႃးပိၵ်ႇဢူၼ်ႈၵူၼ်ႉ ေတလူင်းမႃးၸပ်းၵိင်ႇမႆႉယူႇ။
ၶူင်းၵၢင်မူိင်းၵူၼ်းၼႆႉဢၼ်ယၢပ်ႇေသပူိၼ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ် ဢၼ်ၸုၵ်းတၢင်းႁိမ်းေသ တူၺ်းယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ေပႃးပဵၼ်ၼႆၸုုိင်လူိဝ်ေသၵူၼ်းၸုၵ်းတူၺ်းဢမ်ႇပဵၼ်သင်မႃးလႆႈ။
ဝႆႉၸၳယၢဝ်းယၢဝ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈၼႆႉ ေပႃးထုိင်ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းၸုိင် ၸင်ႇေတၸၢင်ႈ ပဵၼ်မႃးလႆႈႛတ်းၼမ်ႉပၼ်ၵူႈဝၼ်းေသတႃႉတူၼ်ႈမွႂၵ်ႇၼၼ်ႉေပႃးထုိင်ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းၵီႈၸုိင်ၸင်ႇေတၵီႈယဝ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼင်ႇႛိဝ်မွၵ်ႇေတၵီႈလႆႈမူိဝ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းၼၼ်ႉလူဝ်ႇ ပတ်းပူဝ်လုမ်းလႃးပၼ်ဢူိဝ်ႈ။
တႆးၼႆႉ ေပႃးတႃႇတႆးၸုိင်ေမႃလၢတ်ႈ ေမႃေႁႃးေသတႃႉတႆးသမ်ႉဢမ်ႇေမႃထွမ်ႇပၢင် ၵုမ်ႄလႈသင် ပၢင်လၢတ်ႈေၶႃႈၵႂၢမ်းႄလႈသင်ၽူႈလၢတ်ႈေၵႃႈလၢတ်ႈၵႂႃႇၽူႈထွမ်ႇေၵႃႈထွမ်ႇ ၵႂႃႇ ေပႃးပၢင်ယဝ်ႉေၵႃႈႁႆၢလႆၢၵႂႃႇၸွမ်းပၢင်၊ ဢဝ်တၢင်းႁၢင်ႈလီေသထွမ်ႇၵၼ်ၵူၺ်း ေတလႆႈ ဝႃႈ”မူဝ်ယႃႇႝႈၸမ်ႉ ၼမ်ႉယႃႇႝႈၶုၼ်ႇ”ၼႆၵူၺ်းယဝ်ႉ၊လူၺ်ႈလွင်ႈပၢင်ၵုမ် ပၢင်လၢတ်ႈေၶႃႈ ၵႂၢမ်း ပၢင််ေႁႃးြတႃးၸူိဝ်းၼႆႉတႆးလူဝ်ႇထတ်းသၢင်ႈမူၼ်ႉႄမးၶုိၼ်းေတႉေတႉ။
ပႃဢၼ်ထုၵ်ႇၶမ်ၼၳးသႆး ယင်းၶတ်းၸၳသွၵ်ႈႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇယူႇ၊ ၵူၼ်းႁဝ်းေၵႃႈတုၵ်ႉ ၶ ၶၢၼ်ၸၳ ၵႃႈႚုိဝ်ေသတႃႉတႃႇေတၸုၵ်းမၼ်ႈယုိၼ်းယၢဝ်းလႆႈၼၼ်ႉလူဝ်ႇေမႃႁႃသဵၼ်ႈ တၢင်းဢွၵ်ႇမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။
ၽၵ်းယူိဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်ၼႆႉဢွၵ်ႇမႃးတီႈၸူိိဝ်ႉၽၼ်း ၊ေပႃးဝၢၼ်ႇၸိူဝ်ႉၽၼ်းၽၵ်းၵၢတ်ႇ ေၵႃႈေတဢွၵ်ႇမႃးၽၵ်းၵတ်ႇယူႇ ၊ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉၵၢင်ၸၳဢၼ်မီးယူႇၼၳးဢူၵ်းႛဝ်ၸၳႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸူိဝ်ႉၽၼ်း ေပႃးမီးၵၢင်ၸၳၶႅင်ႁႅင်းၸုိင်ၸဵဝ်းႄလႈၼၢၼ်းေတပဵၼ်မႃးဝၼ်းၼုိင်ႈယူႇ။
ၶဝ်ႈၼႆႉပုၵ်ႇၼူိဝ်ၽူိၼ်ဢမ်ႇလႆႈလူဝ်ႇသွမ်ႈဢဝ်ၼၳးၼႃး၊ ေပႃးၶၳႈပွင်ၵၢၼ်မူိင်းေၵႃႈ လူဝ်ႇၶဝ်ႈႁဵတ်းၼၳပႆၢးမူိင်း၊ မူိဝ်ႈၽွင်းၼမ်ႉၽူၼ်မႃးၼၼ်ႉၶတ်းၸၳထႆၼႃးႄလႈ။
မူိင်းၵူၼ်းၼႆႉေပႃးဢမ်ႇႛႉဢၼ်မႅၼ်ႈၸုိင်လဵင်ႉယႃမူိဝ်ႇထၢင်ႇပဵၼ်ယႃႈႁႅင်းယဝ်။
ဢမ်ႇၸၳႈၽွင်းယၢမ်း ဢမ်ႇၸၳတီတၢင်းေသသူပ်းၼမ်ၵႂၢမ်းယၢဝ်ႈၼႆႉပဵၼ်လွင်ႈတၢင်း တႃႇေတလူလႅဝ်၊ ၼူၵ်ႉတွင်ႉေလႃးဢွၼ်ႇၵႆႉတႆၢယွၼ်ႉၵႃလမ်ၼၼ်ႉမူိဝ်ႈပိၵ်ႇပႆႇၶဵင်ၽွင်း တုိၵ်ႉယူႇၼၳႁၢင်းဢမ်ႇထုိင်ၶၢဝ်းယၢမ်းေသႜင်ႉေမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ေပႃးလၢတ်ႈၵႂၢမ်းပႅတ်ႉလႅၼ်ေၶႃႈၼုိင်ႈယဝ်ႉၸုိင်ၼင်ႇႁုိဝ်ပူိၼ်ႈေတဢမ်ႇႛႉႁဝ်း
ပႅတ်ႉလႅၼ်ၼၼ်ႉေတလႆႈသုိပ်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်းပႅတ်ႉလႅၼ်ယူႇတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။
ဝူဝ်းတူဝ်ၼုိင်ႈၼမ်ႉတႃယွႆႉေသႁႆႈယူႇ ၼၳးၸၳမၼ်းဝူၼ်ႉဝႃႈၵဝ်ထႆၼႃးၸင်ႇလႆႈၶဝ်ႈ မႃးသမ်ႉဢဝ်ၼူိဝ်ႉၵဝ်ၵိၼ်ၵပ်းၶဝ်ေပႉလီေၶႃးၶူမ်။
မီးၵႃႈႁုိဝ်ေၵႃႈတဵမ်ၸၳယူႇဝႃႈၼႆၼၼ်ႉမႅၼ်ႈယူႇေသတႃႉ ပဵၼ်ၸုိင်ႉႚိဝ်ေၵႃႈတဵမ်ၸၳ ယူႇေတႉဢမ်ႇမႅၼ်ႈလႃးလႃး။
ၶတ်းၸၳဢိတ်းၼုိင်ႈေၵႃႈမီးၼမ်ႉတွၼ်းဢိတ်းၼုိင်ႈ တၢင်းၶုိၼ်ႈယၳႇၼႆႉၵႃႈၼင်ႇ ၶတ်းၸၳဢဝ်ယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းၵမ်ႈၼမ်ၼႆႉ ေပႃးၸမ်တႆၢမႃးၸင်ႇၶႆႈၸၳဝူၼ်ႉလွင်ႈပၢၼ်ၵူၼ်ႈ ၊ဢမ်ႇမီးငုိၼ်း ေသပဵၵ်ႉယဝ်ႉၸွင်ႇေတႛႉၵႃႈၶၼ်ငိုၼ်း။
ေတႁဵတ်းၵၢၼ်သင်ေၵႃႈယႃႇေပငူိင်ႉေဝႈ ၊ၸူဝ်ႈယင်းပႆႇလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်မႆႈၸၳဝူၼ်ႉၵူဝ် ၽိတ်းယူႇေတႉေတဢမ်ႇပဵၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်သင်လႆႈယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းေၵႃႉၼုိင်ႈၶီႇမႃႉၶဝ်ႈၵႂႃႇၼၳးထူိၼ်ႇတႃႇၵႂႃႇႁႃၵိင်ႇမႆႉႁဵတ်းၶွၼ်ႉတဝ်ႉႁၼ်မႆႉၵိင်ႇ ၼုိင်ႈၶႅမ်ႉလႅပ်ႈတႃႇႁဵတ်းၶွၼ်ႉတဝ်ႉေသတႃႉ ပႃႈၼႃႈယူဝ်ေၶးေတႁၼ်ၵိင်ႇမႆႉလီလူိဝ်ၼႆႉၼႆ ေသသုိပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇေတႃႇသုတ်းတၢင်း ဢမ်ႇႁၼ်ၵိင်ႇမႆႉဢၼ်ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈထႅင်ႈယဝ်ႉ။
ႛိတ်ႈၼႆႉဢမ်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်းသင်ေသ ၶူပ်းၸုပ်ႇၵိၼ်လူိတ်ႈ၊ ယုင်းသမ်ႉမူိဝ်ႈပႆႇၶူပ်း ၼၼ်ႉ ပူင်လၢတ်ႈေၶႃႈၵႂၢမ်းယၢဝ်းယၢဝ်းယဝ်ႉ။
တွပ်ႇႄလတႅၼ်းဝႃႈ။မူင်ႈေၼႃႇယဵၼ်းပဵၼ်မႅင်းၵၢင်ႇ မူင်ႈလဵၼ်းယဵၼ်းပဵၼ်ၵၢပ်ႇ မူိဝ်ႈ ၾႆးမႆႈၽုိၼ်းယဝ်ႉၵုိတ်းတဝ်ႈသင်ေၵႃႈဢမ်ႇယဝ်ႉၵႂႃႇလႆၢလႆၢေတႃႈႜင်ႉပၢဝ်ႇသဵင်တုမ်ႉ တွၵ်ႇယင်းပွၵ်ႈၸူၶုိၼ်း။
ၵႂၢမ်းယွႆႈၵႂၢမ်ႈယႅမ်းၵႂၢမ်းႄၼးၸူိဝ်းၼႆႉယႃႇေပဢဝ်မႃးၶဝ်ႈၼၳႛ၊ၼင်ႇမၢၵ်ႇႁိင်ႇၶမ်း ဢၼ်ႜႆႈဢၼ်ႜႆႈၼူိဝ်ထၢတ်ႈၵွင်းမူးဢမ်ႇသၢင်းထွမ်ႇ သဵင်ႜင်ႉၵႃလမ်ထုိၼ်ႇဢမ်ႇလင်ေမႃး ယူႇႁိမ်းႜမ်း။
ဢၼ်ပူၼ်ႉၵႂႃႇၼၼ်ႉပဵၼ်ပုိၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉယႃႇၵုမ်ႇဝူၼ်ႉဢၼ်လႆႈၵင်ႈၸွင်ႈၶမ်ႈမႃး ယူႇၼၼ်ႉလူဝ်ႇၶၢတ်းၸၳတႃႇဝၼ်းလုိၼ်းမူိဝ်ႈၼႃႈၼၼ်ႉပဵၼ်ပူၼ်ႈၽွၼ်းဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ ယဝ်ႉ။
ေပႃးၶၳႈၽႅဝ်တီႈမၳႇၸုိင်လူဝ်ႇပႆွႇပႅတ်ႈတီႈၵဝ်ႇဢူိဝ်ႈ ၵုမ်ႇမုိင်ႉတိတ်းႜႆႈေသလႆၢဢၼ် ၵဝ်ႇယူႇေတႉေတဢမ်ႇၽဵဝ်တီႈမၳႇလႆႈေသပွၵ်ႈ လူဝ်ႇႛႉပွင်ႇဝႃႈေပႃးယူႇၸိုင်ႉၼႆေၵႃႈေတ ပဵၼ်ၸုိင်ႉၼႆ ေပႃးယူႇၸုိင်ႉၼၼ်ေၵႃႈေတပဵၼ်ၸုိင်ႉၼၼ်ၵူၺ်းယဝ်ႉ၊ၵူၼ်းၶုိၼ်ႈသိၵ်ႈ ၶုိၼ်ႈလႆၼႆႉေပႃးဢမ်ႇပႆွႇဝၢင်းပႅတ်ႈသိၵ်ႈၶုိၼ်ႈလႆၵဝ်ႇၸိုင်ဢမ်ႇၽႅဝ်သိၵ်ႈၶုိၼ်ႈလႆမၳႇလႆႈ လူဝ်ႇႁတ်းဝၢင်းပႅတ်ႈဢၼ်ၵဝ်ႇၸင်ႇေတလႆႈဢၼ်မၳႇဢူိဝ်ႈ၊သဵၼ်ႈတၢင်းၵဝ်ႇၼႆႉေတၶုိၼ်း ႜတ်ႈၽႅဝ်တီႈယူႇၵဝ်ႇၵူၺ်းယဝ်ႉ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းမၳႇၸွင်ႇေတႜတ်ႈထုိင်တီႈမၳႇလႆႈ။
မီးၼမ်ႉႜင်ႈႄလႈၸင်ႇေတမီးၶူဝ် မီတူၼ်ႈမႆႉႄလႈၸင်ႇေတမီးႛမ်ႈ မီႈၵွင်းမူးႄလႈ ၸင်ႇေတမီးၵူၼ်းဝႆႈသႃ ‘ဢမ်ႇမီး’ၼႆႉပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းတႃႇေတ’မီး’ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
သင်ေၵႃႈယဝ်ႉ လူိင်ႈလဵၵ်ႉၵူၺ်းၼႆေသယႃႇေပသၢင်းဝႃႈမဝ်မၢင် ၵူၼ်းေၵႃႉဢၼ် ယၢမ်ႈၼွၼ်းလူၺ်ႈယုင်းတူဝ်ၼုိင်ႈ ၼၳးႜင်ႈၶွင်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈၸင်ႇေတႛႉတီႈပွင်ႇလီငၢမ်း။
တၢင်းႁၵ်ႉၼႆႉမူိၼ်ၼင်ႇတွမ်ႇမဵတ်ႉၼမ်ႉတၢင်ႇဝႆႉၼူိဝ်ဢူင်ႈမုိဝ်းယဝ်ႉသင်ဢႃႈၽႃႇ မူိဝ်းဝႆႉၸိုင်တွမ်ႇမဵတ်ႉၼမ်ႉၼိမ်ယူႇၼူိဝ်ဢူင်ႈမုိဝ်း ေပႃးမိပ်ႇၺွပ်းဢဝ်ၸိုင်တွမ်ႇမဵတ်ႉၼမ်ႉ ယႆၢႈလူႉလႅဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ေပႃးၸၳဢမ်ႇပႃးၸုိင်တဵၵ်းႛမ်ႈၸွင်ႈလူင်ႇလဵဝ်ၼၼ်ႉၸၳဢမ်ႇပႅင်း သူိဝ်းဢုၼ်ႇလႆႈ။
ေပႃးႁဵတ်းၸင်ႇလႆႈၶႆႈၸၳဝူၼ်ႉယူႇၵူၺ်းႄတႉဢမ်ႇပဵၼ်ပၢင်သူိဝ်လႆၢးၵႆၢႇၵွၼ်းတူဝ် ၼုိင်ႈေပႃးၵုမ်ႇၼွၼ်းယူႇၸိုင်တူဝ်သတ်းသင်ေၵႃႈယူလွွၵ်ႇယူႇလႆၢေသေတမႃးၶဝ်ႈၼၳပၵ်ႇ သူပ်းမၼ်းဢမ်ႇၸၳႈ။
တၢင်းယွင်ႈေယႃးၼႆႉမူိၼ်သႆၢလႅတ်ႇယဝ်ႉ၊ ေပႃးဢမ်ႇမီးသႆၢလႅတ်ႇမွၵ်ႇမၢၵ်ႇဢမ်ႇ ၸၢင်ႈၵီးယၳႇလႆႈ ပၢၼ်ၵူၼ်းေၵႃႈေပႃးဢမ်ႇမီးတၢင်းယွင်ႈေယႃးၸုိင်ဢမ်ႇႁူၼ်ႈမုၼ်းလႆႈ ၵူၼ်းၸၳၵႅပ်ႈၼႆႉတႃႇေတၸိေၼးထၢတ်းသၢင်ႈပူိၼ်ႈၼၼ်ႉတၼ်းယူ၊တႃႇေသႇ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇေတယွင်ႈေယႃးပူိၼ်ႈသမ်ႉၸိိုင်ႄပႉဢူိၼ်ႇ။
ဢိင်ၼၳပပ်ႉ(ၸႆၢးလႅတ်ႇမႆႈ တႅမ်ႈ ၶုၵ်းၸၳလႆႈတႆးၼုမ်ႇေသ)ပုိ်ၼ်ဝႆႉ ႉႉႉႉႉႉႉ။
ေၵႃႉပုိၼ်= (လုၵ်ႈႄမႈမူိင်းတႆး)
= ထုင်ႉဢူးပဵမ်ႇ
‘’’’’’’’’’’’’’’တူၺ်းယဝ်ႉ ၸွႆႈပၼ်တၢင်းႁၼ်မူၼ်ႉေမးပၼ်ဢိတ်းၼုိင်ႈၶႃႈ’’’’’’’’’’’’’’’